मजुरांच्या हाताला काम

मंगळवार, ०१ जुलै, २०१४



प्रत्येक हाताला शंभर दिवस काम या धर्तीवर केंद्र सरकारने राज्य सरकारच्या सहकार्याने महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार हमी योजना सुरु केली आहे. या योजनेंतर्गत मजुरांना हाताला वर्षातून किमान शंभर दिवस काम देण्याची तरतूद असून विविध कामे या योजनेंतर्गत करण्यात येत आहे. मजुरांना काम देऊन त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारणे हा योजनेचा मुख्य हेतू असून या योजनेमुळे अनेक मजुरांमध्ये आर्थिक सुबत्ता आल्याचे चित्र असून रोजगार हमी योजना यशस्वी ठरली आहे. 

देशातील मजुरांच्या तुलनेत कामे कमी असल्याने अनेक मजुरांना कामे मिळत नव्हती. पर्यायाने दिवसेंदिवस बेरोजगारी आणि गरिबीचे प्रमाण वाढत होते. त्यामुळे केंद्र सरकारने प्रत्येक मजुरांच्या हाताला काम देण्यासाठी देशपातळीवर रोजगार हमी योजना सुरु केली. या योजनेंतर्गत विविध कामे करुन मजुरांना काम दिले जात आहे. त्यामुळे अनेकांना रोजगार उपलब्ध झाला आहे. विशेष म्हणजे मजुरांना वेळेवर वेतन मिळत असल्याने मजुरांमध्ये या योजनेची लोकप्रियता अधिक वाढली.

प्रत्येक मजुराला काम मिळावे आणि अधिकाधिक दिवस काम मिळावे यासाठी विविध विभागाच्या कामांचा या योजनेत समावेश करण्यात आला आहे. वनविभाग, जिल्हा परिषदेचा कृषी विभाग, पाटबंधारे, लघुसिंचन, सामाजिक वनीकरण आदी विभागाची कामे योजनेतून करण्यात येत आहे. शेततळे, पांदण रस्ते, बंधारा, वृक्ष लागवड, रोपवाटिका, मजगी, मामा तलावांचे खोलीकरण, क्रीडांगण बांधकाम, नहर दुरुस्ती, शोषखड्डे, शौचालय बांधकाम आदी कामांसह तब्बल 52 कामांचा समावेश या योजनेत करण्यात आला आहे.

चंद्रपूर जिल्हयात मागील वर्षभरात या योजनेंतर्गत झालेल्या कामांमुळे कामगारांच्या‍ आयुष्याला मोठ्या प्रमाणावर आ‍र्थिक सहाय्य लाभले.

ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून ही कामे करण्यात येत असून कामांच्या प्राधान्यासाठी ग्रामसभेला महत्व देण्यात आले. त्यामुळे ग्रामस्थांचे मत घेऊन ग्रामसभेत कामाचा ठराव घेऊन कामे केली जात असल्याने या योजनेत ग्रामस्थांचा सहभाग वाढला आहे. ग्रामस्थांच्या सहभागाने पारदर्शक योजना म्हणून ही योजना ओळखली जाऊ लागली आहे. मागेल त्यांना काम अशी ही योजना असून योजनेने मजूरवर्गाला आर्थिक सुबत्ता मिळवून दिली आहे. या योजनेची प्रामाणिकपणे अंमलबजावणी झाल्यास मजुरांना रोजगार मिळून त्यांच्यातील गरिबीचे प्रमाण कमी होण्यास हातभार लागणार आहे.

-रवि गिते